Nowoczesne technologie - BIM, wirtualna rzeczywistość, budownictwo 4.0 - przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa na budowach. Ale nie można zapominać, że pod statystykami kryją się prawdziwi ludzie - tak można krótko podsumować konferencję "Bezpieczeństwo pracujących na budowie misją, powołaniem, obowiązkiem kadry inżynieryjno technicznej", która odbyła się 19 listopada we Wrocławiu.

Organizatorami wydarzenia były: Państwowa Inspekcja Pracy oraz Politechnika Wrocławska, wspierane przez Dolnośląską Okręgową Izbę Inżynierów Budownictwa. 

- Nie ma potrzeby wyjaśniać jaką wagę i rolę odgrywa w naszym życiu budownictwo. Moja własna definicja jest taka, że nie byłoby cywilizacji, nie byłoby wzrostu gospodarczego, nie byłoby dobrostanu gdyby nie budownictwo. Nie byłoby edukacji gdybyśmy nie zbudowali szkół, nie byłoby przemysłu bez hal produkcyjnych, nie byłoby usług gdyby nie było odpowiednich budynkówm, nie byłoby postępu cywilizacyjnego gdybyśmy nie mieli gdzie mieszkać - mówił w ramach wstępu prowadzący Janusz Krasoń - Budownictwo jest środowiskiem pracy w którym ilość zagrożeń i charakter pracy jest nieporównywalny z niczym innym. Z jednej strony jest więc filarem cywilizacji, a z drugiej jest ogromnie ryzykowne.

Podczas konferencji czas podzielono na dwa moduły z referatami, po których nastąpiła dyskusja i wręczenie nagród dla laureatów konkursu Buduj Bezpiecznie 2024.

Moderatorką I modułu była prof. Bożena Hoła z Politechniki Wrocławskiej.

Dr inż. Tomasz Nowobilski z Politechniki Wrocławskiej opowiedział o wykorzystaniu technologii BIM w obszarze bezpieczeństwa pracy na budowie. Pokazał, jak można uwzględnić środki ochrony pracowników w projekcie BIM. Na przykład można wirtualny projekt rusztowania przekazać do dowolnego odbiorcy do wglądu.

Dzięki nowoczesnym technologią jakość danych przestrzennych jest bardzo wysoka, a na ich pozyskanie potrzeba stosunkowo niewiele czasu. Ułatwione jest też harmonogramowanie prac. W samym modelu można też implementować strefy pracy i strefy niebezpieczne. Dzięki platformie CDE (Common Data Environment), każda strona ma wgląd do dokumentu i może go edytować. W praktyce są to oczywiście dyski twarde połączone w chmurze. Wirtualna i rozszerzona rzeczywistość jako środowisko do szkolenia to kolejny element mogący poprawić bezpieczeństwo, choć więcej na ten temat było powiedziane w drugim referacie.

Co ciekawe, na podstawie brytyjskiej normy PAS 1192-6 z 2018 roku opracowywane są normy europejskie EN ISO 19650-6 dotyczące bezpieczeństwa pracy w BIM. Informacje na temat implementacji aspektów związanych z BHP i zarządzaniem bezpieczeństwem pracy w technologii BIM, dotyczących między innymi występowania zagrożeń i oceny ryzyka. Norma będzie też rozróżniała zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa, ale też środowiska i interesu społecznego.

Drugi referat wygłosił dr Mariusz Szustak z Dolnośląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa, a dotyczył on wirtualnej rzeczywistości jako elementu szkolenia z BHP.

Jak mówił prelegent, przyczyny ludzkie wypadków mają największy udział w statystyce. W ciągu ostatnich lat było to niemal 50 proc. przyczyn wszystkich wypadków. Kontrole placów budowy w 2023 roku wykazały, że ponad 67% nieprawidłowości jest związanych z przygotowaniem pracownika do pracy. Po wtórnej kontroli okazywało się, że te nieprawidłowości są chroniczne.

Powodem są problemy ze szkoleniami: dopuszczenie do pracy bez odpowiednich szkoleń BHP, niewłaściwa organizacja szkoleń BHP, brak szczegółowych programów szkoleń BHP i niezapewnienie wykładowców o odpowiednich kompetencjach. Program szkolenia trzeba dostosować do sytuacji na placu budowy!

Zgodnie z badaniami, osoby dorosłe uczą się najlepiej wykonując zadania praktyczne. Czytanie materiału źródłowego powoduje zapamiętanie jedynie około 10 proc. całości! Oglądanie filmów, wystaw, pokazów - około 50 proc., podczas gdy zrobienie czegoś, przećwiczenie - aż 90 proc.. (zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Edgara Dale).

Dlatego rzeczywistość wspomagana może okazać się kluczem do poprawy sytuacji na budowach. Szkolenia BHP nie mogą narażać pracownika na zagrożenie, ale praktyka jest niezmiernie istotna. Tu ponownie pojawia się też technologia BIM, dzięki której za pomocą modelu bliźniaka można wprowadzić pracownika w wirtualną kopię środowiska pracy.

Badania wykazały, że komfort szkoleń z wykorzystaniem VR jest wysoki, efektywność wysoka, a ilość zapamiętanego materiału zdecydowanie większa niż w przypadku tradycyjnych metod.

Dr Krzysztof Kaczorek z Politechniki Warszawskiej, Wydziału Inżynierii Lądowej, wygłosił referat na temat potencjału budownictwa 4.0 w obszarze BHP.

Jak mówił, atuty Polski we wdrażaniu budownictwa 4.0 to duży i stale rosnący rynek, wysoka jakość usług, wykwalifikowane kadry, duża obecność dużych międzynarodowych przedsiębiorstw budowlanych, wysoka elastyczność i otwartość podmiotów działających w Polsce w porównaniu z rynkami zagranicznymi, a także wzrost świadomości, determinacji i dążenia do sprostania wyzwaniom. Technologie składające się na budownictwo 4.0, które mogą poprawiać bezpieczeństwo to spotkania BHP bez ograniczeń logistycznych, zarządzanie dokumentacją, sprawna komunikacja, śledzenie postępu prac na bieżąco, identyfikacja zagrożeń, wizualizacja rozwiązań, inspekcje BHP. Do tego dochodzi oczywiście wirtualna rzeczywistość, robotyzacja, monitoring dronami. Stosowanie egzoszkieletów, a nawet druk 3D, z pomocą którego można szybko wykonać na przykład dokładnie dopasowane hełmy.

Ostatni referat w pierwszej części spotkania dotyczył pracya na wysokości. Wygłosił go dr Rafał Rynyk, przewodniczący Platformy d.s. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Podczas prelekcji przedstawiał przykłady dobrych praktyk, ale też statystyki PIP dotyczące wypadków.

Zdaniem mówiącego dużym problemem jest brak jednoznacznego wskazania konieczności potwierdzenia kompetencji pracowniika uzyskanych na podstawie szkolenia praktycznego potwierdzonego egzaminem! Dodatkowo przepisy pozwalają na unikanie odpowiedzialności za prace na wysokości w rozmaitych sytuacjach, jak na przykład praca nad wodą czy przy renowacji budynków sakralnych. Niejednoznaczne przepisy obowiązujące w Polsce są dużym problemem w kontekście prac na wysokości.

Jako przykład dobrze zorganizowanych przepisów podał za to te obowiązujące w Wielkiej Brytanii. Obowiązuje tam dedykowana jednolita regulacja 2005 No. 735 i dedykowany przewodnik. Dla porównania, w Polsce są rozproszone wymagania w wielu dokumentach.

Drugi moduł poprowadził Nadinspektor Pracy Jarosław Głowacki.

W ramach drugiego modułu jako pierwszy wystąpił inż. architekt Zbigniew Maćków, reprezentant Dolnośląskiej Okręgowej Izby Architektów RP, który mówił o roli architekta w dziedzinie planowania bezpieczeństwa na budowie. Przedstawił zadania i możliwości jakimi dysponuje architekt, który może na przykład planować przestrzeń na placu budowy, uwzględniając lokalizację dróg komunikacyjnych, awaryjnego schronienia, wyjść ewakuacyjnych czy lokalizację sprzętu budowlanego.

Na etapie projektu można też dobierać bezpieczne materiały i technologie, uwzględnić argonomię pracy, wprowadzić zabezpieczenia konstrukcyjne takie jak balustrady, siatki ochronne, miejsca montażu rusztowań, a także minimalizować ryzyko związane z instalacjami elektrycznymi i wod-kan.

W kolejnym referacie Joanna Orysiak z Centralnego Instytutu Medycyny Pracy mówiła o roli nawodnienia pracownika w kontekście bezpieczeństwa pracy. Niedobór całkowitej zawartości wody w organizmie może mieć wpływ na termoregulację, układ krążenia, funkcje poznawcze, czy częstość występowania infekcji. Bardzo szczegółowo przedstawione dane pokazały, że regularne picie może znacząco poprawić bezpieczeństwo pracownika.

Ostatni referat wygłosił sam prowadzący - Nadinspektor Pracy Jarosław Głowacki. Mówił o pracy i zadaniach PIP, o ukierunkowaniu działań na kadrę inżynieryjno techniczną.

Potem przyszedł czas na panel dyskusyjny, w którym prelegenci odpowiadali na pytania słuchaczy.

Konferencję zakończyło rozdanie nagród w konkursie Buduj Bezpiecznie 2024.

Nadinspektor Pracy Jarosław Głowacki wyczytał laureatów, a statuetkki wręczali okręgowy inspektor pracy Andrzej Pogórski i prof. Bożena Hoła.

Na początku wyróżnienie otrzymało dwóch koordynatorów BHP: Rafał Dolak i Łukasz Mitkowski, którzy przyczynili się do zapewnienia bezpieczeństwa na budowie Budynku biurowego z częścią laboratoryją CEJS przy ul Rakietowej we Wrocławiu.

Budowa budynku mieszkalnego wielorodzinnego we Wrocławiu osiedle Międzyleska Etap I, realizowane przez Dom Construction Sp z o. o. Oddział we Wrocławiu otrzymała wyróżnienie. Nagrodę odbierali kierownik budowy Karol Bajan i kierownik projektu Tomasz Polaszek.

Trzecie miejsce otrzymała Budowa The Upper House by Angel we Wrocławiu przy ul. Walońskiej, realizowana przez Angel Construction Sp. z o. o. Sp. k. z Krakowa, Nagrodę odbierali: kierownik budowy Michał Gniewaszewski, dyrektor projektu Łukasz Kędzior i inspektor d.s. BHP Violetta Michałowska.

Drugie miejsce otrzymała Budowa budynku biurowego z częścią laboratoryjhną CEJS we Wrocławiu ul. Rakietowa, realizowana przez firmę ADAMIETZ Sp. z o. o. ze Strzelc Opolskich. Nagrodę odbierali kierownik budowy Adam Mostowski i dyrektor oddziału we Wrocławiu Michał Boszczar.

Pierwsze miejsce otrzymała Budowa drogi ekspresowej S-3, zadanie III, odcinek Bolków - Kamienna Góra, realizowana przez PORR S. A.. Nagrodę odbierali kierownik budowy kontraktu S3 Bolków Dariusz Staroń, dyrektor regionu d.s. technicznych Piotr Sarnowski, koordynator BHP Tomasz Sawer oraz specjalistka BHP Anna Gulewicz-Cycoń.

Portal erobocze.pl objął wydarzenie patronatem medialnym.